Osuđeni ratni zločinac Slobodan Praljak umro je u bolnici nakon izricanja drugostepene presude u slučaju Prlić i drugi po kojoj mu je potvrđena kazna od 20 godina zatvora.
“Slobodan Praljak nije ratni zločinac. S prijezirom odbacujem vašu presudu”, rekao je Praljak prije nego što je iz bočice popio otvorni sadržaj.
Praljak je bio komandant Glavnog štaba HVO-a kojem je jutros, zbog ratnog zločina, potvrđena prvostepena kazna iz 2013. godine.
Sažetak presude
U periodu od jeseni 1992. do 9. novembra 1993., Praljak je imao velike ovlasti, prvo de facto, a zatim i de jure i de facto, nad oružanim snagama i vojnom policijom HVO-a. Naime, od jeseni 1992. do 24. jula 1993., Slobodan Praljak, koji je tada imao funkcije u Ministarstvu obrane Hrvatske, rukovodio je oružanim snagama HVO-a, konkretno, tako što je preuzimao komandovanje izvjesnim operacijama, izdavao naređenja jedinicama i primao izvještaje komandanata sa terena, kao predstavnik HVO-a učestvovao u nastojanjima da se uspostavi zajedničko komandovanje s Armijom BiH, te komandujući izvjesnim jedinicama vojne policije HVO-a. On je imao i ulogu posrednika u smirivanju napetosti između raznih elemenata oružanih snaga HVO-a. Zatim, od 24. jula 1993. do 9. novembra 1993., Praljak, kao zapovjednik Glavnog stožera HVO-a, posjedovao je komandne ovlasti i vršio efektivnu kontrolu nad svim sastavnicama oružanih snaga HVO-a. U tom svojstvu je donosio odluke o vojnim operacijama i obezbjeđivao njihovo izvršenje putem komandnog lanca.
Praljak je tako planirao, omogućavao i dobijao informacije o vojnim operacijama HVO-a u Gornjem Vakufu oko 18. januara 1993. Planirao je i rukovodio vojnim operacijama HVO-a u opštini Prozor koje su počele 24. jula 1993. Učestvovao je u rukovođenju i planiranju operacija HVO-a u opštini Mostar od jula do početka novembra 1993., uključujući i operaciju od 8. novembra 1993. koja je dovela do rušenja Starog mosta u Mostaru. Najzad, učestvovao je u planiranju i rukovođenju operacijama HVO-a u Varešu u oktobru 1993. Time je učestvovao i u zločinima počinjenim u sklopu tih operacija.
Pored toga, Praljak je bio informisan o tome da pripadnici oružanih snaga HVO-a premještaju i zatočavaju muslimansko stanovništvo Prozora u periodu od jula do avgusta 1993. Znao je da će u opštini Mostar biti počinjeni zločini, konkretno, znao je za rušenje zgrada u istočnom Mostaru, za ubistva, ranjavanje i napade na članove međunarodnih organizacija. On je omogućio ubistva 12 Muslimana koji nisu pripadali nikakvim oružanim snagama, kao i uništavanje imovine u Stupnom Dolu u oktobru 1993. godine.
Praljak je unatoč tome nastavio obavljati svoje funkcije sve do 9. novembra 1993. Takođe, nije ulagao ozbiljnije napore da se stane u kraj zločinima koje su činile oružane snage HVO-a. Naprotiv, poricao je zločine počinjene nad Muslimanima i omogućio nepreduzimanje krivičnog gonjenja počinilaca tih zločina. Praljak je posebno doprinio nastojanjima HVO-a u sakrivanju odgovornosti HVO-a za zločine u Stupnom Dolu.
Pored toga, Praljak je djelovao i kao posrednik između Hrvatske i HVO-a, a sa ciljem ostvarivanja zločinačkog cilja navedenog poduhvata. Naime, zahvaljujući svojim funkcijama u hrvatskoj vladi i u HVO-u, bila mu je poznata politika najviših hrvatskih rukovodilaca prema Herceg-Bosni, za koju se i sam pokazao spremnim da je ostvaruje. U tom okviru, Praljak je naređenja, poruke i uputstva hrvatskih rukovodilaca prenosio rukovodiocima Herceg-Bosne i učestvovao u pribavljanju vojne podrške iz Hrvatske za oružane snage HVO-a.
Većina članova Vijeća, koje nije jednoglasno u vezi s oblikom odgovornosti, uvjerena je van razumne sumnje da je Praljak značajno doprinio udruženom zločinačkom poduhvatu. Osim toga, iz njegovog doprinosa proizlazi da je on posjedovao namjeru da ostvari zajednički zločinački cilj protjerivanja muslimanskog stanovništva i da se čine pomenuti zločini kako bi se taj cilj sproveo. Vijeće pored toga ocjenjuje da je Praljak, na osnovi svog doprinosa ostvarivanju zajedničkog zločinačkog cilja i svojih saznanja o činjenicama, razumno mogao predvidjeti da će, tokom operacija deložiranja u Gornjem Vakufu u januaru 1993. i tokom operacije HVO-a u Raštanima u augustu 1993., biti počinjena djela krađe, no prihvatio je i preuzeo rizik da bi ti zločini mogli biti počinjeni.