Sudbina 920 preduzeća i njihovih radnika nalazi se u rukama sudova, a neizvjesnost je dugotrajna s obzirom na to da je prosječno trajanje stečajnog postupka 865 dana.
Do ovih podataka došao je Visoki sudski i tužilački savjet (VSTS) BiH koji je analizirao predmete koji se tiču stečaja i likvidacije u sudovima sa presjekom na kraju prošle godine. VSTS je nedavno formirao radnu grupu s ciljem unapređenja rješavanja ovih predmeta.
Analiza je pokazala da je prošle godine u sudovima prosječno trajanje predmeta stečaja bilo 865 dana. Dugo trajanje stečaja smanjuje šansu preduzećima da kroz taj proces ipak prežive, a utiče i na propadanje imovine i njeno sve teže unovčavanje kako bi bili namireni povjerioci. Iako je period u kojem stečajni predmet bude riješen skraćen za 74 dana u odnosu na 2016. godinu, stanje i dalje nije na zadovoljavajućem nivou.
“Najduže prosječno vrijeme trajanja neriješenih stečajnih predmeta bilo je u Opštinskom sudu u Tuzli, Okružnom privrednom sudu u Bijeljini i Okružnom privrednom sudu u Istočnom Sarajevu”, navedeno je u analizi VSTS-a.
Sudovi su lani najviše rješavali stečajne predmete koji potiču iz 2016. i 2017. godine, na koje otpada 78 odsto ukupnog broja.
“Veliki skok u smanjenju trajanja predmeta stečaja se desio kod okružnih privrednih sudova u Bijeljini, Trebinju i Istočnom Sarajevu, te Opštinskom sudu u Širokom Brijegu. To može ukazivati na zaključak da su sudovi riješili određen broj veoma starih stečajnih predmeta u 2017. Godini”, navodi VSTS.
S druge strane, Opštinski sud u Livnu i Osnovni sud u Brčko distriktu su krenuli suprotnim smjerom i kod njih je došlo do enormnog rasta vremena trajanja predmeta stečaja.
“To može ukazati na mogućnost da su sudovi više rješavali mlađe predmete. Prošle godine je u poređenju sa 2013. došlo do rasta priliva stečajnih predmeta za 15 odsto, sa 608 na 713 predmeta. U 2017. godini je riješeno manje stečajnih predmeta nego što je primljeno. Prošle godine je riješeno manje stečajnih predmeta u odnosu na 2016. za četiri, ali je i broj sudija koji su radili na tim slučajevima smanjen za troje”, pokazala je analiza VSTS-a.
Formiranje radne grupe koja će se baviti unapređenjem rješavanja predmeta stečaja čeka na imenovanje predstavnika Udruženja stečajnih upravnika RS i FBiH. Potpredsjednik Udruženja stečajnih upravnika RS Dušan Kovačević rekao je da će ove sedmice imenovati svoje predstavnike u radnu grupu.
Kovačević kaže da niz faktora utiče na sporo rješavanje stečajnih postupaka.
“Najveći problem i glavni uzrok zašto dugo traju stečajni predmeti su neriješeni imovinsko-pravni odnosi i dugo trajanje sudskih sporova. Ovi predmeti jesu prioritetni u sudovima, ali je neophodan još veći angažman na njihovom rješavanju. Pored toga, treba sa geodetskim upravama i u RS i u FBiH vidjeti šta se može učiniti s rješavanjem inovinsko-pravnih odnosa i da se uspostavi saradnja kako bi predmeti bili brže rješavani”, istakao je Kovačević.
U poslovnoj zajednici ističu da nisu zadovoljni tempom sprovođenja stečajnih postupaka u RS.
“Stečajni postupci moraju biti ubrzani. Problemi se javljaju i u sudovima zbog malog broja stečajnih sudija koji vode te postupke. Dešavalo se da jedan sudija vodi i po pet ili više predmeta”, rekao je predsjednik Područne privredne komore Banjaluka Goran Račić.
Novim Zakonom o stečaju u RS, koji je stupio na snagu početkom 2016. godine, ograničen je broj predmeta koje jedan sudija može da vodi, ali Račić ističe da još nemaju egzaktne podatke o tome da li je i u kojem obimu došlo do ubrzanja sprovođenja stečajnih postupaka.
“Jedan od uzroka odugovlačenja stečajnih postupaka je i nedostatak tražnje za imovinom preduzeća koju sud prodaje u stečajnom postupku. Primjer je banjalučka ‘Medicinska elektronika’ za čije dvije zgrade je bilo više od deset licitacija i još nisu prodate. To sprečava zatvaranje ovog predmeta jer stečajni upravnici ne mogu prodati imovinu i time namiriti potraživanja povjerilaca. To potvrđuje da na stečajni proces utiče i opšti ambijent”, kazao je Račić i dodao da, bez obzira na sve objektivne prepreke, ima prostora za skraćivanje trajanja stečajnih postupaka.
Novi zakon
Goran Račić kaže da bi donošenje zakona o sporazumnom vansudskom finansijskom restrukturiranju uticalo na broj preduzeća koja završavaju u stečaju. Nacrt ovog zakona nedavno je usvojen na inicijativu privrednika.
“To je novi sistem u kojem će Privredna komora RS biti posrednik. Više rješenja treba da tražimo u okviru dobrovoljnog finansijskog restrukturiranja nego kroz stečaj”, naveo je Račić.
Stečajni predmeti u 2017. godini
Riješeni Primljeni Neriješeni Stopa rješavanja
Okružni privredni sud Banjaluka 141 108 150 96%
Opštinski sud Zenica 98 87 119 139%
Opštinski sud Sarajevo 92 142 193 69%
Opštinski sud Tuzla 61 73 101 89%
Opštinski sud Bihać 59 68 67 79%
Opštinski sud Mostar 42 62 52 86%
Opštinski sud Travnik 29 26 28 117%
Okružni privredni sud I. Sarajevo 19 21 36 84%
Okružni privredni sud Trebinje 17 11 12 120%
Okružni privredni sud Doboj 13 14 22 91%
Opštinski sud Orašje 13 15 4 91%
Osnovni sud Brčko distrikt 11 11 17 140%
Opštinski sud Livno 9 7 18 83%
Okružni privredni sud Bijeljina 7 21 50 37%
Opštinski sud Široki Brijeg 3 8 13 43%
Okružni privredni sud Prijedor 1 39 38 /
Ukupno 615 713 920 90%
(Glas Srpske)
