BiH ne prijete jaki zemljotresi, izjavila je Srni profesor geografije na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Istočnom Sarajevu Jelena Golijanin, piše Srna.
Ona je rekla da se povećana učestalost zemljotresa u pojedinim dijelovima godine ili nizu godina može pripisati periodima intenzivnijeg rasterećenja tla od pritiska uzrokovanog sučeljavanjem ploča, koji se u intervalima oslobađa duž rasjednih zona gdje su i registrovane česte pojave zemljotresa.
Prirodan proces
” Ovo je u suštini prirodan proces koji prati tektonski aktivne zone. Zemljotrese nije moguće predvidjeti, jedino možemo mjeriti njihovu učestalost i jačinu i prema tome se orijentisati u budućnosti”, pojasnila je Golijanin učestalu pojavu zemljotresa na području Balkana.
Ona je napomenula da raspored i međusobni odnos, odnosno kretanje tektonskih ploča na Zemlji ima značajan uticaj na intenzitet i pojavu zemljotresa.
” Prostor Balkana, u pogledu seizmičnosti, spada u srednje seizmički aktivnu zonu. Činjenica je da se Afrička tektonska ploča podvlači pod Evroazijsku što izaziva pojavu zemljotresa, ali i da postoji sistem od nekoliko manjih tektonskih ploča koje svojim kretanjem uzrokuju razornije zemljotrese u zonama gdje se nalaze, a to je na prostoru Balkana uglavnom na prostoru Grčke, Albanije i djelimično Makedonije”, dodala je Golijanin.
Turska i Italija, istakla je ona, takođe su izuzetno podložne razornijim zemljotresima, ali one se ne ubrajaju u balkanske zemlje.
Ostale balkanske zemlje podložne su čestim potresima, ali ti potresi ipak spadaju u kategoriju slabijih ili onih srednje jačine – ispod sedam stepeni po Rihterovoj skali.
“Uporedo sa glavnim rasjedima koji prate granice tektonskih ploča – rasjedi makroploča: Afričke i Evroazijske, te mikroploča: Egejske, Jadranske, Iberijske i Anatolijske ploče – javljaju se rasjedne zone koje su posljedice same tektonike i koje prate stvaranje mlađih orogenih struktura, odnosno mladih vjenačnih planina”, rekla je Golijanin.
Tri slabija potresa
Prema njenim riječima, te zone se odlikuju pojačanom seizmičnošću i u njima su smještene uglavnom doline rijeka, kotline, kraška polja i tektonska jezera, kao što je Ohridsko jezero, ali i zone visokih planina – Treskavica, Kopaonik.
“BiH ne prijete jaki zemljotresi, ali istorijske činjenice ukazuju na pojavu zemljotresa srednje jačine koji su pogodili Banja Luku, a koja se upravo nalazi na jednoj od rasjednih zona koje sam ranije pomenula. To su prostori duž kojih se najlakše oslobađa energija nastala usljed sučeljavanja tektonskih ploča”, konstatovala je ona.
Golijanin je napomenula da se u BiH dnevno u prosjeku dogode tri slabija potresa, a godišnje i desetak potresa koji mogu izazvati osjetljivo podrhtavanje tla ili nanijeti materijalnu štetu na građevinskim objektima.
“Česti potresi na sjeverozapadu BiH (livanjski kraj) uzrokovani su rasjedom koji se proteže sjevernom stranom Livanjskog polja. Takođe, područje uz južnu Hercegovinu (Mostar, Čapljina, Stolac, Nevesinje i Trebinje) i Banjalučku regiju seizmološki je najaktivnije u BiH. Ipak, štetne posljedice koje sa sobom nose zemljotresi tih intenziteta mogu se preduprijediti boljom gradnjom i monitoringom”, rekla je Golijanin za Srnu.
