Zidove, dvorišta i terase gotovo svih kuća i pomoćnih zgrada u leskovačkom selu Donja Lokošnica u ovo doba godine prekrivaju venci ručno nizane crvene začinske paprike, koja se u ovom selu na tradicionalni način sadi, bere i suši vijekovima, javlja Anadolija.
Poslovi u selu ne prestaju od sredine augusta do sredine oktobra, a najstariji mještani kažu da se njihov komšiluk crvenio od paprike „kozji rog“ ili „nizača“ još u vrijeme kada su oni bili djeca. I tada je, kao i danas, važilo pravilo – u branje, nizanje, sušenje, na kraju i prodaju paprike, uključeni su svi članovi domaćinstva.
Mihajlovići su jedna od oko 300 porodica u ovom selu i tokom dana ih je, kao i većinu njihovih komšija, nemoguće zateći kod kuće, jer su svi u polju gdje uveliko traje treća berba ove sezone. Najiskusniji proizvođači paprike u ovoj porodici su supružnici Svetlana (77) i Radoslav (75).
Papriku suše, nižu u lance, melju…
„To je tradicija u Donjoj Lokošnici. Kad se rodimo, čim počnemo da hodamo, mi smo u paprici“, priča Radoslav.
Ova paprika je, dodaje on, jako rentabilna za proizvođače, jer može da se koristi na više načina i proda kao osušena, nanizana, samljevena ili tucana. Može i da se peče i kuha za ajvar koji je, kažu, skuplji, ali ukusniji od onog koji se pravi od paprike „ajvarke“.
Ubrana paprika se već narednog dana niže tako što se drška probada žicom i jedna za drugom reda na kanap. Formiraju se vijenci koji poput ukrasa vise sa skoro svake zgrade u Donjoj Lokošnici.
„Suši se na zgradama, na krovovima 20 do 30 dana, zavisi od sunca. Onda se stavlja u hladovinu, unutar zgrade. Onda se stavlja u sušaru. Ložimo na drva, isušimo to i lijepo skinemo dršku, sameljemo, pa ide na plasman“, objašnjava Radoslav.
Na susednoj njivi papriku beru njegovi kćerka, zet i dvojica unuka. I oni potvrđuju ono što se nadaleko već čulo, nigdje drugdje u Srbiji ova paprika ne rađa tako dobro kao ovdje.
Jedan od Radoslavljevih unuka Marko Stojanović, koji je završio poljoprivredni fakultet, kaže da su razlog tome specifična mikroklima ovog kraja, pogodna PH vrijednost zemljišta i kvalitetna voda.
U berbi četiri generacije Stojiljkovića
Ovakve uslove zadovoljava nešto više od 200 hektara zemljišta u Lokošnici, a njivu i plastenike na tom području imaju i Stojiljkovići koji su ove sezone dobili između 30 i 40 tona roda. Da bi se toliko paprike obralo, a onda nanizalo i dalje obradilo, moraju da rade baš svi ukućani, pa su u porodičnom poslu angažovane četiri generacije – od osamdesettrogodišnje bake Dušanke do njenog trinestogodišnjeg praunuka.
Dušanka, koja je veštinu nizanja paprike prenela na mlađe članove porodice, kaže da postoji pravilo – na vijencu se ne smije slagati jedna paprika preko druge kako bi vazduh među njima mogao nesmetano da cirkuliše.
„Imam 83 godine i cio život ovo radim. Ja sam ostarila i više ne mogu, ali hoću. Kol’ko mogu, niko me ne tjera“, priča ona.
A njenom praunuku Stefanu je, kako kaže, lakše da ide u školu i uči nego da po celi dan niže paprike. Ipak, i pored toga, ne odbija da pomogne kada zatreba.
