Danas je srijeda, 10. juli/srpanj 2024. godine, do kraja godine preostalo je još 175 dana
Na današnji dan 1856. godine, u selu Smiljan u Lici, kod grada Gospića, u Hrvatskoj, rođen je Nikola Tesla, jedan od najvećih umova u historiji svjetske nauke, najpoznatiji svjetski pronalazač i naučnik u oblasti fizike, elektrotehnike i radiotehnike. Rođen je kao četvrto dijete Milutina i Đuke Tesle u svešteničkoj pravoslavnoj porodici.
Poslije okončanja studija elektrotehnike u Gracu i kraćeg stažiranja u Budimpešti i Parizu, odselio je u SAD, čiji je državljanin postao 1884. U SAD je, proniknuvši u tajne oscilatornih kretanja elektriciteta i materije, ostvario najveće naučne poduhvate.
Tvorac “novog tehničkog poretka”
Tesla je tvorac “novog tehničkog poretka”, jer je svojim izumima postavio temelj i pravac vrtoglavog naučno-tehničkog razvoja ljudskog roda u 20. vijeku.
Između ostalih veoma značajnih izuma, izdvajaju se posebno pronalazak obrtnog magnetnog polja, trofaznog sistema prenosa električne energije, indukcionog motora, generatora i transformatora, fenomena elektromagnetne rezonance… Također je patentirao niz izuma na kojima se zasniva savremena elektronika, bez kojih bi bila nezamisliva tehnička civilizacija, pogotovo prenos električne energije.
Gotovo 700 izuma
Pionir je i radijske tehnike, bežične telegrafije, radara. Njegov polifazni sistem naizmjeničnih struja pokazao je vrijednost na prvoj hidrocentrali na slapovima Nijagare. Patentirao je gotovo 700 izuma u oblasti naizmjenične struje, telekomunikacija, akustike i mašinstva, od kojih su mnogi našli široku primjenu.
Povodom stogodišnjice njegovog rođenja, 1956. godine, jedinica za mjerenje visokog napona dobila je Teslino ime, kojim je nazvana i jedinica jačine magnetnog polja.
Rođen francuski slikar i grafičar Kamij Pisaro
1830. – Rođen francuski slikar i grafičar Kamij Pisaro (Camille Pissarro), jedan od glavnih predstavnika impresionizma. Slikao je jednostavne pejzaže, mrtve prirode i figure, oprobao se i u grafičkim tehnikama, posebno u bakrorezu. Znatno je utjecao na evropsko slikarstvo.
1834. – Češki pisac Jan Neruda, koji je odigrao važnu ulogu u formiranju češkog realizma i borbi protiv malodušnosti sunarodnika podleglih njemačkom kulturnom utjecaju, rođen je na današnji dan. Djela: zbirke proze “Malostranske pripovijetke”, “Arabeska”, “Željeznički radnici”, zbirke pjesama “Prosti motivi”, “Kosmičke pjesme”, “Balade i romanse”, “Pjesme na Veliki petak”, eseji “Češko društvo”, “Literatura, pozorište, likovna umjetnost i muzika”, “Štetni pravci”, “Moderni čovjek i umjetnost”.
1851. – Umro francuski slikar Luj Zak Mande Dager (Louis-Jacques-Mandé Daguerre), zahvaljujući čijem je izumu, nazvanom “dagerotipija”, prvi put praktično omogućena izrada fotografija.
1871. – Rođen francuski pisac Marsel Prust (Marcel Proust), autor djela beskrajno složene i tanane konstrukcije, koji je izvršio ogroman utjecaj na evropski roman 20. vijeka. Djejstvom veoma produbljene psihologije, istančanim uočavanjem konstanti ljudske prirode i umjetničkom snagom uzdigao je likove do univerzalnosti. Djela: ciklus romana naziva “U traganju za izgubljenim vremenom” (“U Svanovom kraju”, “U sjenci djevojaka u cvijetu”, “Oko Germatovih”, “Sodoma i Gomora”, “Zatočenica”, “Nestala Albertina”, “Nađeno vrijeme”), roman “Žan Santej”, polemički spis “Protiv Sent-Beva”.
1895. – Njemački kompozitor Karl Orf (Carl Orff), autor kultne scenske kantate “Karmina Burana”, rođen je na današnji dan. Napisao je “Muziku za djecu”, namijenjenu muzičkom obrazovanju djece, a za scenska djela “Catulli Carmina”, “Antigona” i “TrionFo di AFrodite” uglavnom se koristio antičkom i srednjovjekovnom literaturom.
Rođen velikan srbijanskog i jugoslavenskog glumišta Pavle Vuisić
1926. – Rođen velikan srbijanskog i jugoslavenskog glumišta Pavle Vuisić, “vulkan glume, života i snage” – kako ga je opisao slavni američki glumac i reditelj Orson Vels (Welles). Već u prvom filmu “Čudotvorni mač” Vojislava Nanovića, 1950., Vuisić se nametnuo neobično snažnom glumačkom ličnošću, koja je potom obilježila više od sto filmova i mnoštvo TV serija i drama, poput kultne “Šešir gospodina Vujića”. Najpoznatiji filmovi: “Ko to tamo peva”, “Sjećaš li se Doli Bel?”, “Maratonci trče počasni krug”, “Hajka”, “Kampo Mamula”, “Dim”, “Mačak pod šlemom”, “Parče plavog neba”, “Žeđ”, “Horoskop”, “Inspektor”, “Sam”, “Pogon B”, “Kad čuješ zvona”, “Događaj”, “Konjuh planinom”.
1962. – Iz Kejp Kaneverala lansiran američki telekomunikacioni satelit “Telstar”, koji je omogućio prenos TV programa preko Atlantskog okeana.
2010. – Umro Božidar Orešković, hrvatski pozorišni, televizijski i filmski glumac. Iako ga publika pamti i kao filmskog, televizijskog i radijskog glumca, on je od samih početaka bio vezan za scenu Hrvatskog narodnog kazališta, gdje je kao prvak drame ostvario niz vrlo zapaženih karakternih uloga. Najviše je ostao upamćen po vrhunskim ulogama u TV serijama: “Kapelski kresovi” kao Riđan, “Punom parom” kao Drago, “Mačak pod šljemom” kao Brico, “Baza na Dunavu”, kao Bata, “Inspektor Vinko” kao Klempo, te “Ponos Ratkajevih” kao Otto Wieser.
Izvor: Avaz.ba
