U noći s 24. na 25. januar (subota na nedjelju) 1987. godine u centralnom skladištu Radne organizacije Reprom u sastavu Složene organizacije udruženog rada (SOUR) Agrokomerc u velikokladuškom naselju Polje izbio je požar za kojeg će danas mnogi ustvrditi da je predstavljao početak velikog mjeničnog skandala poznatog kao “Afera Agrokomerc”.
“Procjena štete prouzokovane ovim požarom nikad nije javno saopćena, a spominjala se suma od oko 5 miliona dolara”, navodi se u knjizi “Afera Agrokomerc” autora Rame Hirkića iz 2007. godine. Takođe, nikad nije utvrđeno da li je požar podmetnut, na šta su brojne teorije, ali i izvještaji stručnjaka upućivali. Istražni organi su donijeli zaključak da je uzrok požara termoakomulaciona peć, iako je u izvještajima sudskog vještaka iz Bihaća kao i stručnjaka iz zagrebačke firme “Pastor” takva mogućnost isključena.
Mnogi smatraju da su u podmetanje požara bili upleteni državni istražni organi s ciljem da stvore povod za ulazak u Agrokomerc. Zbog imuniteta narodnog poslanika koji je uživao prvi čovjek preduzeća Fikret Abdić, Agrokomerc je tada bio “prava tvrđava za inspektore i kontrolore većeg ranga od nivoa općine”, navodi Hirkić u pomenutoj knjizi.
Brojne teorije zavjere
Afera je u javnosti eskalirala pola godine kasnije, tačnije 15. augusta 1987, nakon jednog članka u listu “Borba”, čiji je dopisnik iz Kruševca Zvonko Azdejković prvi put iznio podatke o lažnim mjenicama iz Agrokomerca. Manje od mjesec dana nakon objave tog članka, 8. septembra 1987. godine uhapšen je Fikret Abdić, dotadašnji predsjednik Poslovodnog odbora SOUR-a Agrokomerc. Abdić je prvostepenom sudskom presudom u ovom postupku osuđen na 4,5 godine zatvora. No, presuda nikad nije postala pravosnažna, a Abdić je iz bihaćkog zatvora izašao krajem oktobra 1989. godine.
Afera Agrokomerc je imala ogromne posljedice po društveni, ekonomski i politički život ne samo Velike Kladuše, već i čitave Socijalističe federativne republike Jugoslavije. Oko pozadine afere su se plele brojne teorije (zavjere), a po jednoj od njih iza svega je stojala namjera da se s političke scene uklone Hamdija i Hakija Pozderac, koji su imali bliske odnose s rukovodstvom Agrokomerca. Po izlasku iz zatvora, Fikret Abdić je u krajiškoj javnosti dočekan kao mučenik, a suđenje nazivano “montiranim procesom”. Sam Abdić je u knjizi “Moj odgovor” kao glavnog nalogodavca procesa protiv njega i Agrokomerca optužio Branka Mikulića, koji je u vrijeme afere obnašao dužnost premijera Jugoslavije.
Šta se stvarno desilo u ovoj mjeničnom skandalu, ko su bili stvarni krivci, a ko žrtve, još uvijek se sa sigurnošću ne može reći iako su o tome napisane brojne knjige, istraživački radovi i novinski članci. Sigurno je tek da je Afera Agrokomerc p(r)okazala ogromne pukotine u političkom i društvenom sistemu tadašnje države, koja će se nekoliko godina kasnije raspasti u krvavom ratu. – piše kladusa.net
